Hoe beleef jij je leeftijd?

‘Je bent zo oud als je je voelt.’ Is dat een bekende uitspraak voor jou? Mijn stiefmoeder zegt het steevast om aan te geven dat ze zich nog jong voelt. Zo ook mijn vader als hij zegt ‘die oudjes’. Hij is zelf 80. Dit heet ‘psychologische leeftijd’. In dit blog leer je met 4 vragen om wetenschappelijk je blik op leeftijd te verbreden. 

1. Vraag je regelmatig hoe oud iemand is?

We gebruiken leeftijd als gewoonte om te ordenen. Maar je kan je jonger of ouder voelen dan je volgens je ‘kalenderleeftijd’ bent. Zo kun je diep gerimpeld zijn maar het hart en de longen hebben van een 50 jarige. Sommige kinderen gaan eerder lopen en praten of komen eerder in de pubertijd. Ook hebben voeding en klimaat invloed op je biologische timing. De ‘biologische leeftijd’ zegt daarom iets over je levensverwachting.

2. Leef je in het heden, verleden of de toekomst?

Je ‘psychologische leeftijd’ is afhankelijk van de emotionele lading die je de dimensies ‘heden’, ‘verleden’ en ’toekomst’ geeft. Wie zegt zich jong te voelen, heeft vaak het gevoel dat hij nog een grote toekomst voor zich heeft. Vraag iemand van 75 jaar naar zijn vakantieplannen en de één zegt ‘Volgend jaar gaan we naar Zuid-Afrika, dat lijkt me boeiend’ en de ander zegt ‘Ik maak geen plannen, je weet niet wat het leven brengt’.

Bedenk eens in welke dimensie jij overwegend leeft?

In wélke dimensie je ook graag leeft, op middelbare leeftijd, als de levenslijn verandert in een neergaande lijn, ervaren mensen meestal een fundamentele wisseling in tijdsperspectief: de midlife(crisis). Het besef dat de helft van je leven achter je ligt.

3. Voel je verwachtingen over je gedrag automatisch aan?

Dan heb je een goed besef van ‘age norms’. We hebben opvallend genoeg allemaal een ingebouwde sociale klok. De leeftijdsgebonden verwachtingen over gedrag is de ‘sociale leeftijd’. Zoals uit huis gaan wonen als je jongvolwassene bent, aan giften doen als je volwassen bent, met pensioen gaan als oudere.

Het kan zijn dat je ‘on time’ loopt of misschien wel bewust uit de sociale pas loopt. In de maatschappij veranderen de normen gaandeweg. Zo worden we vroeger ‘oud’. De grens is teruggeschroefd van 65 naar 50. Vanaf dat moment is alles ‘plus’.

‘Ik zie wel eens mannen van zestig in joggingbroek langs rennen. Ik vind dat misselijkmakend’. Dat zou Midas Dekkers ooit gezegd hebben in Plus Magazine.

Normen over mode en uiterlijk op oudere leeftijd: wat hebben we er uitgesproken ideeën over! Zie jij jezelf als conventioneel of liever controversieel? Mijn buurvrouw gaat in ieder geval los op haar blog NoFearofFashion en fotograaf/model Yazemeenah Rossi toont in alle glorie haar lange grijze haren op Instagram.

4. Maken gebeurtenissen nog indruk op jou?

Tijd vormt net als leeftijd een belangrijke dimensie op de levensloop. Mensen leven ín de tijd, ín het zicht van de eindigheid en we situeren onszelf ergens op die tijdbalk.

Maar hoe komt het dat het leven steeds sneller lijkt te gaan naarmate je ouder wordt? De verklaring is dat herinneringen in ons geheugen worden opgeslagen omdat ze indruk op ons maken, emoties oproepen. Op jonge leeftijd is alles nieuw en indrukwekkend. Op oudere leeftijd hebben we veel dingen al wel meegemaakt. Tijd zonder mijlpalen lijkt voorbij te vliegen. Dit heet het ‘reminiscentie-effect’. Vergelijk het met de zandloper. De korrels schuren elkaar glad, de hals wordt uitgesleten. Hoe ouder de zandloper, hoe sneller hij loopt.

Over tijdsbeleving als je ouder wordt valt nog zóveel te zeggen! Ik ben benieuwd hoe jij de tijd en je leeftijd ervaart. En over welke leeftijd heb je het dan?

• Je kalenderleeftijd?
• Je biologische leeftijd?
• Je sociale leeftijd?
• Of je psychologische leeftijd?

Bron: ‘Levenslooppsychologie’ van Nelleke Rögels